Karmienie noworodka i niemowlaka jest jedną z najważniejszych czynności wykonywanych przez rodziców. Zapewnia maluchowi odpowiednią ilość ważnych składników odżywczych i energii, buduje bliskość i poczucie bezpieczeństwa. Aby karmienie dziecka było jak najbardziej skuteczne, należy robić to zgodnie z pewnymi zasadami. Poznaj najważniejsze reguły karmienia niemowlaka butelką i piersią.Kopiuj HTMLKopiuj tekst
Jak często karmić noworodka i niemowlaka?
Częstotliwość karmienia maluszka budzi wiele obaw i wątpliwości u rodziców, zwłaszcza w pierwszych dniach i tygodniach życia dziecka. Obecnie eksperci zalecają tzw. karmienie na żądanie. Polega ono na podawaniu dziecku piersi lub butelki wtedy, kiedy sygnalizuje ono, że jest głodne.
Zanim rodzice nauczą się precyzyjnie odczytywać sygnały wysyłane przez dziecko, powinni obserwować malucha pod kątem występowania tzw. wczesnych oznak głodu. Zauważenie ich jest wskazówką, że trzeba malucha nakarmić.
Do wczesnych odznak głodu zaliczamy:
- wysuwanie języka, cmokanie i mlaskanie (nawet przez sen),
- ssanie piąstek, kocyka,
- odwracanie główki w poszukiwaniu piersi,
- szybkie ruchy gałek ocznych w trakcie snu,
- otwieranie buzi,
- wydawanie cichych dźwięków, kwilenie, pojękiwanie.
Przyjmuje się, że noworodka trzeba karmić około 8-12 razy na dobę, zarówno w dzień, jak i w nocy. Do ukończenia 1. miesiąca życia, dziecko powinno samo się budzić lub być budzone na karmienia w równych odstępach czasu. Jeśli od poprzedniego posiłku minęły 3-4 godziny, należy obudzić maleństwo i podać mu pierś lub butelkę. Ta zasada przestaje obowiązywać po 1. miesiącu – od tej pory niemowlę może spać tyle, ile zechce. Nadal jednak należy karmić dziecko w nocy i to przynajmniej 1-2 razy. Nocne karmienia są bardzo ważne dla rozwoju mózgu malucha oraz dla podtrzymania laktacji.
Technika karmienia: przystawienie do piersi i ssanie smoczka
Podczas karmienia, zarówno piersią, jak i butelką, bardzo ważna jest technika. Aby maluch sprawnie pobierał pokarm i nie przełykał razem z nim powietrza, musi być prawidłowo przystawiony.
Jeśli karmisz piersią, sprawdź, czy Twoje dziecko spełnia wszystkie poniższe punkty:
- główka, szyja, tułów i bioderka dziecka ułożone są w jednej linii,
- maluch chwyta buzią brodawkę i większość otoczki,
- buzia jest szeroko otwarta, a wargi – wywinięte,
- policzki dziecka są pełne,
- główka jest lekko odchylona do tyłu: broda wciska się w pierś, a nosek nie przylega do piersi, umożliwiając swobodne oddychanie,
- po kilku minutach ssania, słychać odgłosy przełykania pokarmu.
Niemal takie same zasady obowiązują podczas karmienia niemowlaka butelką. Dziecko powinno obejmować czubek smoczka i większość jego szerszej części (tej gumowej, nie plastikowej). Buzia malucha musi być szeroko otwarta, policzki pełne, a wargi mocno wywinięte. W przypadku karmienia z butelki odgłos przełykania usłyszysz niemal od razu.
Pozycje do karmienia piersią i butelką – jak wybrać najlepszą?
Odpowiednio dobrana pozycja do karmienia powinna być wygodna dla dziecka i mamy (lub taty, w przypadku karmienia butelką), bezpieczna oraz umożliwiać maluszkowi bezproblemowe pobieranie pokarmu. Mamy karmiące piersią mają sporą dowolność w kwestii wyboru pozycji. Jeśli Ty ani dziecko nie macie wyjątkowych potrzeb, problemów zdrowotnych lub nie doświadczacie trudności w karmieniu, to w pierwszych tygodniach postarajcie się wypróbować różne pozycje i wybrać spośród nich kilka ulubionych na różne okazje (np. leżąca na boku na nocne karmienia, klasyczna na karmienia poza domem, spod pachy, kiedy dziecko jest marudne i ma trudność z uchwyceniem piersi).
Warto znać też pozycje, które sprawdzą się w szczególnych sytuacjach, np.:
- po cesarce – pozycja spod pachy i leżąca na plecach, w której dziecko znajduje się wzdłuż ramienia mamy,
- po nacięciu krocza – pozycja półleżąca i leżąca na boku,
- przy zbyt szybkim wypływie pokarmu – pod górkę,
- przy dużych piersiach – spod pachy.
Podczas karmienia butelką dziecko powinno mieć mocno uniesiony tułów, aż na tyle, by mogło swobodnie pić z ustawionej poziomo butelki. Dzięki temu spada ryzyko zakrztuszenia się szybko wypływającym mlekiem, a przełykanie staje się łatwiejsze. Dobrą praktyką jest karmienie niemowlaka butelką w bliskim kontakcie fizycznym, który ma imitować bliskość mamy i maluszka w trakcie karmienia piersią. Taki rytuał buduje bezpieczeństwo, pomaga wzmocnić więź z mamą i tatą oraz ukoić emocje po męczącym dniu.
Ulewanie i ból brzuszka – czy można im zapobiec?
Ulewanie i ból brzuszka w pierwszych miesiącach życia to dość „typowe” niemowlęce dolegliwości. Obie spowodowane są niewystarczającą dojrzałością układu pokarmowego maluszka, który jeszcze nie do końca radzi sobie z trawieniem pokarmu.
Niestety, rodzice nie są w stanie przyspieszyć dojrzewania układu trawiennego dziecka. Mogą jednak wprowadzić kilka ważnych działań, które pozwolą ograniczyć częstotliwość ulewań oraz zmniejszą dolegliwości bólowe. Zaliczamy do nich:
- prawidłowe odbijanie dziecka po każdym karmieniu, a nawet kilka razy w trakcie karmienia,
- dbanie o prawidłowe przystawienie malucha do piersi lub prawidłowe uchwycenie smoczka,
- karmienie dziecka zanim stanie się bardzo głodne (by uniknąć łapczywego jedzenia i połykania nadmiaru powietrza),
- uspokojenie płaczącego dziecka przed podaniem mu piersi lub butelki,
- korzystanie z tzw. butelek antykolkowych (w przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym).
Zarówno bóle brzuszka, jak i ulewania u niemowlaka zwykle mijają samoistnie wraz z rosnącą dojrzałością przewodu pokarmowego. Kiedy jednak zauważasz u dziecka dodatkowe, niepokojące objawy, np. płacz w trakcie karmienia, dyskomfort towarzyszący ulewaniu, niechęć do jedzenia, rozdrażnienie, fusowate wymioty lub ciągły kaszel i chrypkę, skonsultuj się z lekarzem. Takie objawy mogą świadczyć o refluksie u niemowlaka. Do czasu wizyty u lekarza, zastosuj się do zasad karmienia dziecka z refluksem – na pewno nie zaszkodzą maluszkowi, a mogą sporo pomóc.
Odstawienie od piersi – kiedy i jak to zrobić?
Mamy niemowląt i małych dzieci karmionych piersią prędzej czy później będą musiały zmierzyć się z odstawieniem malucha od piersi. Zdarza się, że decyzję o odstawieniu „podejmuje dziecko” – najpierw coraz rzadziej domaga się piersi, a następnie zupełnie jej odmawia. W większości przypadków decyzja ta leży jednak po stronie mamy. Kiedy zakończyć karmienie piersią? Sprawdźmy, co na ten temat mówią eksperci.
WHO zaleca wyłączne karmienie niemowlaka piersią w pierwszych 6 miesiącach życia, a następnie kontynuowanie karmienia w okresie rozszerzania diety aż do 2. roku życia, a nawet dłużej, o ile mama i dziecko tego chcą. Rzeczywistość może jednak odbiegać od tych zaleceń, kiedy np. mama wraca do pracy, musi przyjmować silne leki, ma problemy zdrowotne utrudniające laktację lub po prostu nie chce dłużej karmić piersią.
Warto wówczas pamiętać, że (o ile to możliwe) odstawienie od piersi powinno być powolne i stopniowe. Można najpierw zastąpić jeden posiłek z piersi butelką i obserwować reakcję dziecka. Po kilku dniach można wprowadzić już 2 posiłki z butelki, po kolejnych kilku dniach – 3 i tak dalej, aż do zupełnego odstawienia. Jeśli odstawisz dziecko od piersi pomiędzy 6. a 12. miesiącem jego życia, w miejsce swojego mleka wprowadź mleko następne oznaczone cyfrą 2. U takich maluszków mleko nadal jest podstawą diety i ma ogromne znaczenie dla ich zdrowia oraz dla prawidłowego rozwoju.
artykuł powstał we współpracy z marką Hipp
